فیک نیوز و تبعات آن
گروه اجتماعی- عقیل دغاقله پژوهشگر اجتماعی طی یادداشتی نوشت: اخیرا بازنشر خبری به ظاهر فیک در حساب یکی از ستاره های سینما و همزمانی آن با قتل یک روحانی در شهر همدان برای خانم مهناز افشار دردسر ساز شده است. بین آن دو هیچ رابطه علت و معلولی وجود ندارد. ولی باز نشر همان پست فیک تبعات جدی داشته است و فارغ از بحث قانون، از منظر اخلاقی ایراد جدی به خانم افشار وارد است.
به گزارش بولتن نیوز، فیک نیوز به اخبار و مطالبی گفته می شوند که غیرواقعی، دروغ و جعلی هستند و با اهداف مختلفی مانند سرگرمی، شایعه، یا آسیب رساندن به دیگری منتشر می شوند. برای اینکه موضوع روشن تر شود اجازه دهید چند مورد از فیک نیوز و تبعات آن را مرور کنیم.
مدتی قبل یکی از بستگان به دلیل مسمومیت شدید راهی بیمارستان شد. او از یکی از دوستانش پیغامی را در تلگرام گرفته بود درباره خواص ترکیبی چند گیاه برای درمان دیابت. ایشان هم دارو را می سازد و مصرف می کند. به جای پایین آمدن دیابت، ایشان دچار مسمومیت (یا حساسیت) شدید می شود. بعد که کمی پرس و جو می کند متوجه می شود که کل آن فرمول ساختگی است. به عبارتی کسی نشسته و برای سرگرمی متنی را نوشته و عده ای نیز باور و برای دیگران ارسال کرده اند و در نهایت به دست ایشان رسیده است. این دوست ما نه تنها باز نشر داده بود که خود نیز مصرف کرده بود، کاری که می توانست به مرگ او منجر شود.
حدود یکسال قبل ، خبری منتشر شد مبنی بر اینکه در یکی از بازارچه های شهر اهواز مواد غذایی غیر بهداشتی و سمی توزیع می شود. آن خبر به سرعت پیچید. چند هفته بعد مشخص شد که خبر دروغ محض بود که فردی از بازارچه ای رقیب که چند محله آنسوتر قرار داشت ساخته و منتشر کرده بود. علی الظاهر آن فرد نیز بازداشت شد. اما همان خبر کوتاه کافی بود تا نان عده ای انسان فقیر را برای مدتی ببرد.
اجازه دهید یک مثال دیگر بیاورم تا بلکه اهمیت موضوع روشن تر شود. حدود یک دهه پیش در یکی از دانشگاه های آمریکا، خبری از یک دانشجو در دانشگاه محل تحصیلش منتشر شد که همجنسگرا است. فیلم غیر واضحی هم ضمیمه خبر شده بود. بقیه نیز فارغ از صحت و یا سقم ویدیو آن را دست به دست کردند. تنها چند روز بعد از انتشار فیلم، آن دانشجو که ۱۸ سال داشت خود را از روی پل به پایین انداخت و خودکشی کرد. برای توزیع و بازنشر فیلم تعدادی از دانشجویان بازداشت و محاکمه شدند و حکم قضایی دریافت کردند.
شما هم حتما با موارد مشابه برخورد کرده اید. مطالبی که به ظاهر درست می نمایند اما هدف آنها چیز دیگری است. بخش قابل توجهی از نوشته های اینترنتی درباره ماسک صورت فلان، وسیله آرایشی بهمان، داروی تقویت جنسی بیسان و هزار مورد مشابه در خوشبینانه ترین حالت توسط افراد غیر متخصص نوشته می شوند. و همه این امور می توانند تبعات جانی، مالی و اجتماعی جدی داشته باشند.
همچنین بخش فراوانی از تویت، ویدیو و عکس و خبر درباره دیگران نیز همین ویژگی فیک را دارد و به احتمال زیاد جعلی و فیک باشند.
این موضوع زمانی مهم تر می شود که قضاوت پیشینی ما از «دیگری» باعث شود سریع خبر را باور و منتشر کنیم. برای مثال شما به پزشک A مراجعه می کنید و به هر دلیلی از برخورد پزشک خوشتان نمی آید. یک روز بعد به تصادف فیلمی به دست شما می رسد که در آن نشان می دهد در بیمارستانی که به آن پزشک متعلق است خر ذبح شده و به بیمار داده شده است. در اینجا آن قضاوت اولیه منطق شما را کور می کند و شما نیز آن فیلم را بدون جستجو برای ۱۰۰ نفر دیگر می فرستید. کنش شما علاوه بر همه تبعات آن برای آن بیمارستان و پزشک، در فرایند درمان تعداد زیادی از افراد اخلال جدی ایجاد می کند و تبعات جبران ناپذیری دارد.
در قسمت بعدی مطلب به این می پردازم که چه کنیم تا قربانی فیک نیوزها نشویم.
چه کنیم تا قربانی فیک نیوز نشویم؟
تعریف مختصری از فیک نیوز و تبعات جدی آن را مرور کردیم. در این پست بیشتر به این می پردازم که چه کنیم تا قربانی فیک نیوز نشویم:
اولین و مهمترین کار این است که هر آنچه به دست ما می رسد، به ویژه اگر می خواهیم بازنشر دهیم، باید فرض را بر عدم صحتش بگذاریم.
اینترنت رسانه کاملا غیر معتبری است. اطلاعات آن به شدت آلوده است. اینترنت فضایی است که هر کس می تواند هر آنچه بخواهد بنویسد و در آن منتشر کند. اینترنت فضای شایعات است.
‼️ بخش زیادی از اخبار، تحلیل، عکس و ویدیوهای موجود در اینترنت غیر دقیق، خلاف واقع و کذب هستند. بدانیم که به راحتی یک تویت فتوشاپ می شود. به راحتی کسی می تواند یک حساب اینترنتی به نام یک هنرمند، نویسنده، و...درست کند و مطلب خلاف واقعی را به او نسبت دهد.
بنابراین هر آنچه به دست ما در فضای مجازی می رسد (به ویژه اگر بخواهیم بازنشر کنیم) باید فرض را بر عدم صحتش بگذاریم .
دوم اینکه درعالم غیر معتبر اینترنت وبسایتی هست به نام گوگل. آدرس آن GOOGLE.COM است. کار این گوگل جستجو است. قبل از اینکه مطلبی را برای دیگران بفرستید یا بر روی حساب مجازی خود منتشر کنید همان مطلب را جستجو کنید. همین یک مرحله بالای ۵۰ درصد اخبار فیک را برای ما مشخص می کند. با این حال اگر نتوانستید در این موتور جستجو آن خبر را در یک منبع و رسانه معتبر پیدا کنید، قید بازنشر آن را بزنید تا اطلاعات دقیق تری به دست تان برسد.
سوم اینکه بی اعتمادی به رسانه های رسمی به معنای باور به خزعبلات دیگر نیست. اینکه تلویزیون یا روزنامه دروغ می گوید دلیل نمی شود که «رفیق ما» راست بگوید. راه حل مقابله با سلطه رسانه ای دولتی باور کردن مزخرفات اینترنتی نیست، بلکه یافتن رسانه ای درست حسابی است.
چهارم اینکه اگر رسانه موثقی هم پیدا کردیم باز باید به خود یادآوری کنیم که همین رسانه معتبر نیز اخبار را بنا به سیاست های رسانه ای خود منعکس می کنند. پس همان اخبار را هم با دید انتقادی بخوانیم.
و آخر اینکه همیشه به خود یادآوری کنیم که بازنشر یک خبر از نظر اخلاقی تبعات و مسئولیت زیادی برای ما دارد. همان یک خبر، یک ویدیو، یک عکس می تواند به دیگران و خود ما آسیب جانی، روحی، مالی و اجتماعی جدی برساند. اگر از اینترنت و فضای مجازی بهره می گیریم، آفت های آن را نیز بشناسیم و به جد از آنها بپرهیزیم.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
